PANDEMİ SÜRECİNDE ENGELLİ YAKINI OLMAK
Günümüze kadar yaşanmamış büyüklükte olan küresel bir salgın krizi yaşamaktayız. Öncelikle bilmek gerekir ki, ruhsal açıdan etkilenmek “normal” bir durumdur. Kaygılanmak ve korkmak son derece insani duygulardır ve tedbirli olmak için işlevsel olabilmektedir. Pandemi sürecinde günlük rutinin değişmesi; kaygı, korku, çaresizlik, öfke gibi duygular yaşanmasına sebebiyet verebilir ve bu durum aile ilişkilerini kaçınılmaz olarak etkileyebilir.
Ebeveynlerin, ruhsal sağlıklarını koruyarak aile içi ilişkilerin düzenlenmesini önceliğe almaları, özel gereksinimi olan çocukların ve bireylerin psikolojik sağlıkları üzerinde olumlu bir etki yaratacaktır.
ANNE BABALARA ÖNERİLER
- Korona virüs salgını ile ilgili açık ve net konuşulmalıdır. Davranışlarımızı kontrol altına alarak korunmanın mümkün olduğu açıklanmalıdır. Çocuklar yetişkinlerin davranış ve tepkilerinden etkilenirler. Bu nedenle süreç ile ilgili kaygı verici davranışlardan ve ifadelerden kaçınmalıdır.
- Rahatsız edici ifade ve görseller içeren haber kanallarına karşı tedbirli olmak gerekmektedir. Özel gereksinimli çocukların ve bireylerin olumsuz içeriğe sahip haberlere maruz kalması, olumsuz duygusal değişimlere sebep olabilir.
- Özel gereksinimli çocukların ve bireylerin kendilerini ‘faydalı hissetmeleri’ ve ‘bir şeyleri başarabilme duygusu’ çok önemli ruhsal desteklerdir. Beraber yemek yapmak, resim yapmak, kitap okumak bu süreçte olumlu duyguları destekleyecek etkinliklerdir.
-Tüm aile bireylerinin katıldığı kısa süreli ve basit fiziksel egzersizlerin oyun haline dönüşmesi, müzikle birlikte yapılması terapi gibidir.
-Özellikle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar veya otizm, zihinsel yetersizliği olan çocukların evde kalmaları; agresif davranışlarının artış göstermesine sebebiyet verebilir. Anne babalar bu dönemde normal zamana göre daha anlayışlı ve sabırlı olmalıdır.
-Özel gereksinimli çocukların ve bireylerin her zamankinden daha kırılgan bir yapıda olabilecekleri göz önünde bulundurmalı, ‘olumsuza değil olumluya dikkat yöneltmek’ faydalı olacaktır.
-Özel gereksinimli çocukların ve bireylerin eğitim kurumlarında belirlenmiş düzenlerine benzer bir rutin oluşturulmalı, kahvaltı, uyku, oyun saatleri belirlenmelidir.
Kaynak: Covid 19 (Korona) Virüs Salgını Sırasında Aile, Çocuk ve Ergenlere Yönelik Psikososyal ve Ruhsal Destek Rehberi, Türkiye Çocuk ve Gençlik Psikiyatrisi Derneği